ALGUNAS FOTOS

– AS CASAS -

Hai 50/60 anos atrás, as casas dos labradores estaban perfectamente adaptadas as actividades agrícolas e pastoris. Sobre o mismo techo vivian as personas, os animales e guardabanse os productos que a terra producia. A ras do chan era reservado para a adega, a corte dos porcos, a corte das vacas, cabras e ovellas. No piso superior era donde os labradores tiñan a cociña e habitacións. Como os invernos eran longos e frios, unha forma de manter as casas mais quentes, era co calor que despendian os animales que tiñan debaixo. A lareira tamén axudaba a quentar a casa, xa que no inverno estaba sempre acesa. Os utensilios mais frecuentes nas lareiras eran
normalmente un escano, unha maseira, unha mesa, unha touciñeira colgada dunha trave, e nuha esquina as rachas de carballo e a gabela de leña. Antes os tellados eran feitos de colma de palla que axudaban a conservar o calor dentro, o que era fundamental nas noites frias de inverno. Mais tarde chegou a tella e fixo que a colma desaparecera, sendo esta a que se utiliza nos tellados actuales.

- O FORNO -
=======

Cada pouco tempo había que porlle a albarda o burro, e arriba dela, unha
fanega de grao centeo, e ir cara o muiño. Xa ca fariña na casa, e ca leña
precisa pa quentar o forno, chega o dia de cocer, hai que buscar o formento
a casa de quen o tivese.
Na tarea de cocer participaba toda a familia, era unha tarea moi importante,
xa que se trataba do sustento de tódolos miembros da casa. Mentras o home quenta
o forno, a muller prepara a masa en casa e deixa levedar. Pra quentalo
utilízanse xestas, carqueixas ou calquera outra leña. Unha vez quente, apártanse
as brasas cun lareiro cara a borralleira, logo bárrese cunha vasoira feita de xesta
e atada na punta do lareiro. A masa levase o forno nun cesto de mimbre, ven tapada
pra que non lle dé o aire.
No forno hai un tendal donde se fan os pans, bicas e empanadas. Unha vez metido
o pan no forno ponse a tapadeira e espérase a que este cocido.
O forno de Videferre estubo moito tempo en ruinas e abandonado, a xente fixo
fornos mais pequenos nas casas e deixaron de usar o comunitario. Na actualidade
está restaurado, sendo usado en algunhas festas como o entroido pra xuntarse
todos e faer algunha merendola.

. . . . . . . O CLIMA . . . . . . .

En terminos climáticos, pódese decir, que VIDEFERRE, sitúase no Noroeste
da Peninsula Ibérica, no sur de Galicia. É un pueblo de temperaturas extremas,
que van de varios grados negativos no Inverno a mais de 30 grados no Veran,
debido a súa localización continental. Os ventos son irregulares e variables.
Está situado sobre 830 metros de altura, e atópase nuha zona desprotexida,
é azotodo polo vento. No inverno cáen grandes xiadas e algunhas nevadas, polo
que podemos decir que se trata dun clima frío.

.............. A VECEIRA ...............

Todas as mañas e a misma hora, o tocar da lata, cada propietario, ten a
preocupación de faer sair das súas cortes, as súas cabras e xuntalas cas
demais na Tulla ou no Cruceiro, para que todas en conxunto e normalmente
guiadas por un ou dous pastores saian o monte.
Os pastores, son os proprietários dos animales, que se preocupan de
guardalas e guialas por zonas donde axa abundante comida.
A regla e simples: por cada animal que se ten, o propietario terá que ir un
día ca veceira comunitaria.
No inverno, como os días son pequenos, sai a veceira unha sola vez, e no verao,
sae de mañan e de tarde, pasando as horas de mais calor na casa.
Na veceira había dous ou tres castrons, os cuales eran de todos,
durmian a maioria das noites na rúa, ou debaixo dalgún carredor, a xente non
os metia na corte porque cheiraban mal.
Moita xente que non podia ir ca veceira, tiña que buscar a alguén que
fose por él. Sempre se recurria para esta tarea os CORDEIROS, ou o PEGUILLO,
os cuales sempre están dispostos a ir co rebaño para a Serra, a Ramallosa ou
o Atallo.
Polo atardecer, xúntanse os rapaces e as rapazas e van esperar a veceira
o Outeiro de Raposo ou ó Esprón, momento de estar todos xuntos é xogar a
algún dos xogos tradicionales do pueblo.

. . . . . . A SEGADA . . . . . . .

A segada era un dos traballos que marcaba un particular relevo na mente dos nosos antepasados. Como todos os outros, era feito manualmente, o que obligaba a que fose preparada e anunciada case o milímetro e ca debida antelación. Os invitados a segada eran normalmente familiares e amigos próximos.

Cuando esta era grande e non se podía faer ca xente da casa, había que chamar un “rancho” normalmente portugués, era entonces cuando se faia a previsión do número de “pousadas” (número de mollos) a coller, era cuando se calculaban as personas necesarias entre seitureiros (segadores) e atadores para que fose feita no menor tempo posible, en alguns casos duraba un, dous ou tres días. Cuando un acababa, xa había outro veciño a espera do rancho para empezar a sua.

Desde o nacer o por do sol, apenas con interrupcions para matar o bicho (pequeno almorzo) e xantar, os cuales teñen lugar nuha determinada leira previamente acordada, onde as mulleres da casa acudían cargadas cas potas do caldo, co polo guisado e cos garrafons do viño. O rancho vai duha leira a outra cantando e con alegría constante. Faíanse apostas, discutían o número de regos que cada un segaba, quen era o mellor segador, quen ataba mellor.

O final de segar unha leira chegaba o momento esperado de recoller os mollos para a roda, feita normalmente no medio da finca, onde quedaban sobre postos uns sobre outros cas espigas para arriba e o sol para un perfecto secado.

Cuando se acababa a segada, o rancho faía o “ramo” da segada, que logo era levado por un dos segadores, que en conxunto de todos os demais entonaban cánticos hasta a porta do “patrao”, a quen llo entregaban para que fose exposto públicamente, normalmente puñase no corredor.

Como agradecemento polos cánticos e por acabar o traballo, era entonces cuando o patrón sacaba o garrafón de viño e lles daba de beber os segadores. O garrafón iba de boca en boca sin descanso.

Logo chegaba a hora da cea, que normalmente prolongábase hasta altas horas, entonces era cuando chegaban as discursións……. Si tal leira tiña dado mais pousadas ou menos que o ano pasado. Si fulano e mellor que mengano, en fin…… todo un revoltallo de asuntos, sendo sempre o mesmo fondo, que non e outro que a competición entre labradores.

Tamén era frecuente que os segadores se liaran entre eles, ou con membros de outros ranchos, sacaban os gadaños e alguhas veces chegaban a lesionarse nestes enfrentamentos.

– LOCALIZACION E ESTRUTURA SOCIAL DO PUEBLO DE VIDEFERRE -

Videferre e terra de montaña,en tempos pasados había muito gado caprino e bovino, a xente era moi dura, a aldea de VIDEFERRE, está situada a 830 metros de altura aproximadamente, no sur da provincia de Ourense, limitando co norte de Portugal ,con terrenos

de Chaves e Montalegre, ten unha superficie de 22 km2. Dista deVerin 20Km e 15 da cidade de Chaves.

O Pueblo atópase rodeado de navales, hortas e lameiros de rega. Este perímetro, é propiedade
exclusivamente privada. Despois síguelle todo un
conxunto de terrenos, tamén privados, pero masturados con outros de dominio público.
Estes terrenos, son chamados de duas follas (a de abaixo e a de arriba), unha de patatas, outra
de centeo, con cultivo alternado.

Os lameiros son propiedade privada, excepto as «lamas do pueblo» ou do
«touro», como tamén son conocidas e que en outros tempos se destinaban o pasto dos
bois e vacas do pueblo. O monte comunal é de pastoreo libre, quedando para gado de
particulares, e para os rebaños comunitarios. As lamas principales son a da Veiga,
Augaviva e Morgade, aunque hay outras mais pequenas.

A población, representa un modelo consistente, depurado o longo dos séculos,
através de unha economía de subsistencia, onde se xuntan admirablemente o privado
e o colectivo. Cultívase pouco de cada cousa e hoxe practicamente, en función das
necesidades familiares. A terra, hoxe a penas e valorada, e mais a extensión vital
da corriente sanguínea.

A partir dos anos sesenta, moitos xovens descontentos e ambiciosos, deixaron todo,
e metéronse o camiño para as grandes ciudades e para outros países de Europa.
Cuatro décadas despois, moitos volven e continuan ca misma vida. Envellecidos por
o tempo e por a vida, atravesan inda hoxe o pueblo, detras dun burreco ou dun
matraquillo, revivindo o pasado. A estructura social, o papel da propiedade da terra,
as casas, as ruas, as fachadas, o modo de vida, o sistema de axudarse, os ritmos da vida,
os mitos e os ritos, todo parece pertenecer xa a un paraíso perdido.

......... EQUIPO DE VIDEFERRE - 1986.......

Alineación: de pie, Claudio, Jaime, Urbano, Min, Cipri, Julio y Yo (je, je, je)
agachados, Carlos, Moncho, Guillerme, Sarito, José A. y Jesus